Mechanizm waloryzacji odpowiednio reaguje na zmiany cen na rynku. Wprowadzony przez GDDKiA w styczniu 2019 r. system bierze pod uwagę szereg kluczowych dla robót drogowych wskaźników GUS i  na ich podstawie wyliczany jest wskaźnik korygujący  cenę.

Sprawdziliśmy wskaźniki waloryzacyjne GUS w kontekście najnowszych danych rynkowych. Ceny stali utrzymują się na podobnym poziomie jak w poprzednim miesiącu. Z kolei ceny asfaltów i części paliw w dalszym ciągu delikatnie spadają. 

Wskaźniki waloryzacyjne dla obu koszyków (bitum i beton) w październiku 2022 r. ponownie zanotowały wzrost .   

Od stycznia 2019 r. do października 2022 r., w oparciu o dostępne dane opublikowane przez GUS, wskaźnik korygujący ceny dla nawierzchni bitumicznej wyniósł 1,2605, natomiast dla nawierzchni betonowej 1,2666. Biorąc pod uwagę rynkowe ceny i dane GUS, należy uznać, że wyliczone w oparciu o mechanizm waloryzacyjny wskaźniki, oddają realny obraz zmian cen na rynku. 

Obecnie w umowach GDDKiA stosowany jest 10-procentowy limit waloryzacyjny. Obejmuje on umowy zawierane na wszystkich etapach prac nad inwestycją drogową, tj. od opracowania dokumentacji przygotowawczej, poprzez projekt, aż po roboty budowlane i nadzór nad realizacją kontraktu. Taki limit waloryzacyjny obejmie też długookresowe prace związane z utrzymaniem istniejących dróg. Mechanizm waloryzacyjny zakłada, że ryzyko wzrostu (ale również spadku cen) dzielone jest pół na pół między inwestora i wykonawcę, a waloryzacja może przybierać wartości zarówno dodatnie, jak i ujemne, tj. +/- 10 proc. 

24 maja 2022 r. Rada Ministrów podjęła decyzję o zwiększeniu limitu finansowego Programu Budowy Dróg Krajowych o 2,6 mld zł oraz Programu budowy 100 obwodnic o 115 mln zł. Decyzja obejmuje też podniesienie do 10 proc. limitu waloryzacji dla kontraktów, dla których dotąd był on na niższym poziomie. 

Od lipca 2022 r. podpisano aneksy waloryzacyjne łącznie dla 115 inwestycji realizowanych przez 26 wykonawców.  Aneksy obejmują wynagrodzenie za prace wykonane po 24 lutego 2022 r., czyli po agresji Rosji na Ukrainę i związanych z tym skutków ekonomicznych. 

Znając potrzeby rynku, również w ubiegłym roku GDDKiA rozpoczęła proces polegający na podwyższeniu limitu waloryzacyjnego bądź wprowadzeniu klauzuli waloryzacyjnej do już zawartych umów na bieżące utrzymanie dróg oraz na mniejsze zadania inwestycyjne (poza PBDK oraz PB100).  Do tej pory do GDDKiA wpłynęło 331 wniosków o waloryzację wynagrodzenia. Aktualnie podpisano 103 aneksy waloryzacyjne. 

W skład „koszyka”, składającego się z głównych elementów cenotwórczych wpływających na ostateczny bilans kosztowy kontraktu, wchodzą ceny produkcyjne: paliwa, cementu, asfaltu, stali, kruszywa oraz średnie wynagrodzenia pracowników branży (wszystkie z ustalonymi stałymi wagami).    

Dodatkowo pod uwagę brany jest indeks zmiany cen towarów i usług konsumpcyjnych - wskaźnik inflacyjny (CPI), który odzwierciedla pozostałe elementy cenotwórcze, które nie zostały wyodrębnione w „koszyku” (np. produkty spożywcze, usługi edukacyjne, usługi hotelowe). 

Mechanizm waloryzacyjny oparty o „koszyk” na bieżąco reaguje na zmiany poszczególnych cen głównych elementów cenotwórczych.